پهپادها با توجه به مداومت پروازی مناسب، سطح مقطع راداری و ابعاد فیزیکی کوچک و امکان حمل حسگرهای مختلف، از توان بالقوه بالایی برای کشف اهداف هوایی در ارتفاعات متوسط و پائین برخوردار هستند.
اخبار جهادی – همزمان با سالروز فرمان فرماندهی کل قوا مبنی بر تشکیل قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) یکی دیگر از دستاوردها و اقدامات مهم این قرارگاه برای تامین امنیت پایدار در آسمان کشور رونمایی و با نام «آشیانه عقاب های پدافندی» معرفی شد. حضور خبرنگار رسانه ملی در یکی از این پایگاهها، فرصت مناسبی بود تا تعدادی از سامانه های بدون سرنشین تولید شده در صنابع دفاعی نیروهای مسلح، به مردم و دشمنان جمهوری اسلامی ایران معرفی و برخی از جزییات منتشر نشده از این یگانها، برای نخستین بار مشخص شود.
با توجه به اینکه، نقش یگانهای پهپادی در صیانت از آسمان کشورمان تا حدود زیاد ناشناخته بود، همین مسئله باعث شده است تا معرفی هواگردهای بدون سرنشین فعال در این بخش و تجهیزات نصب شده روی آنها، اهمیت خاصی پیدا کند که بر این اساس، تعدادی از مهمترین پهپادهای حاضر در این مرکز و موشک های نصب شده روی آنها، در این گزارش معرفی خواهند شد اما به طور خلاصه، می توان حضور مقتدرانه پهپادهایی چون مهاجر-۲، مهاجر-۴ (صادق)، ابابیل، صاعقه، vstt، ناصح، حازم و کرار را در تصاویر منتشره، شناسایی و مشخص کرد.
پهپاد ایرانی با قابلیت های پدافند هوایی از کجا آمد؟
اولین بار در رژه ۲۹ فروردین ماه سال ۹۲ بود که حاضران، با نمایش یک نمونه جدید از پهپادهای ایرانی با نام «سریر» یا «H-۱۱۰» مواجه شدند که اولین پهپاد کشورمان با قابلیت اجرای درگیری هوا به هوا محسوب می شد و از این لحاظ از نمونه های تقریباً بی نظیر در دنیا به شمار می رفت.
پهپاد سریر مجهز به موشک برای نبرد هوا به هوا
در همان زمان نیز به نظر می رسید سلاحی که زیر بال پهپاد سریر مشاهده شده است، از نوعموشک دوش پرتاب «میثاق-۱» باشد. این موشک که طول آن ۱.۶۵ متر است در حالت شلیک از روی زمین می تواند به برد ۵هزار متر، سقف پرواز ۴هزار متر و سرعت دو برابر سرعت صوت(در حدود ۶۰۰ متر بر ثانیه در ارتفاع متوسط) دست یابد که قطعا در صورت شلیک از یک پهپاد این قابلیت های عملکردی افزایش خواهد یافت.
در دومین روز از هفته دفاع مقدس سال ۱۳۹۳ و با حضور حاتمی جانشین وقت وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح که اکنون نفر اول این وزارتخانه است، از پرنده بدون سرنشین دیگری رونمایی شد که آنرا نخستین پهپاد مسلح به موشک‌های پدافند هوایی توصیف کردند.
وی در این مراسم اعلام کرده بود که “این پهپاد، قادر است انواع هواگردها نظیر هواپیماهای جنگنده، هواپیمای بدون سرنشین و بالگرد را منهدم نماید و با این اقدام ارزشمند علاوه بر افزایش برد و حوزه عملیاتی پهپادهای نیروهای مسلح، قابلیت تعقیب و گریز، ردگیری و انهدام پهپادهای متجاوز افزایش می‌یابد. نام این پرنده، چندی بعد، رسما اعلام شد که در پایین، به آن پرداخته ایم.
همچنین هنگامی که سردار دهقان وزیر دفاع دولت یازدهم، در سال ۱۳۹۵ از قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء بازدید کرد، برای نخستین بار از پهپاد رزمی «ناصح»، به عنوان جدیدترین دستاورد پهپادی قرارگاه پدافند هوایی رونمایی شد.
این پهپاد رزمی که در تصاویر اخیر منتشره از رسانه ملی نیز حضور داشت، از جمله دستاوردهای جدید قرارگاه خاتم الانبیاء محسوب می شود و امیر فرزاد اسماعیلی نیز قبلا در تشریح ویژگی های آن گفته بود که پهپاد «حازم» در ۳ مدل برد کوتاه، متوسط و بلند به صورت یک لایه پنهانی برای قرارگاه پدافند هوایی توسط مجموعه قرب قرارگاه و متخصصین پدافند هوایی، طراحی شده است واز این پهپاد هم در بحث هدف، هم شناسایی و اگر نیاز باشد به عنوان محمول هوایی استفاده می‌شود.
گونه دیگر از پهپادهای پدافندی نیز از خانواده مهاجر بود که به طور رسمی معرفی شده و مهاجر-۴ جدید یا همان پهپاد صادق نامیده می شد و پرنده بدون سرنشین با مأموریت رزم هوایی بود. این پهپاد با یک دوربین جلونگر در دماغه، یک سکوی پایدار شده ۲ درجه آزادی زیر بدنه و یک موشک میثاق در زیر هر بال به نمایش در آمده است و اولین بار، وزارت دفاع، خبر از تولید آن داد.
پهپاد مهاجر-۴ جدید (صادق) در نقش رزم هوایی
موشک میثاق-۱ نصب شده زیر بال پهپاد مهاجر-۴ جدید
پهپادها با توجه به مداومت پروازی مناسب، سطح مقطع راداری و ابعاد فیزیکی کوچک و امکان حمل حسگرهای مختلف، از توان بالقوه بالایی برای کشف اهداف هوایی در ارتفاعات متوسط و پائین برخوردار هستند. این امر در ترکیب با ویژگی‌های پروازی پهپادها که آنها را به اهدافی با امکان درگیری دشوار برای جنگنده‌های امروزی تبدیل می‌کند از دلایل روی آوردن سازندگان مطرح پهپاد در دنیا به استفاده از آنها در نقش رزم هوا به هوا در آینده است.
در آشیانه پدافند، چه عقاب هایی بودند؟
همانطور که در بالا نیز اشاره شد، می توان با کمی تردید، پهپادهایی چون مهاجر-۲، مهاجر-۴ (صادق)، ابابیل، صاعقه، vstt، ناصح، حازم و کرار را در تصاویر منتشره از آشیانه عقاب های پدافندی کشورمان مشاهده کرد که طیف وسیعی از ماموریت ها شامل هدف برای سامانه های پدافندی، گشت و ماموریت های نظارتی و شناسایی، جنگ الکترونیک و رله های ارتباطی و در نهایت امکان حمله به هواگردهای دشمن و سامانه های پدافندی آنها را بر عهده دارند.
در این میان، آنچه بیش از هر چیز قابل توجه و مهم جلوه می کرد، نصب ۴ موشک پدافندی روی یکی از پهپادهای ایرانی بود که به نسبت سایر پهپادهای موجود در کشورمان، یک پیشرفت مهم محسوب می شود.
این موضوع علاوه بر آنکه نشان می داد گلوگاههای مربوط به نصب ۴ موشک دوش پرتاب، روی پرنده های بدون سرنشین نیروهای مسلح، حل شده، خبر از اضافه شدن یک نوع پهپاد جدید به خانواده پهپادهای موجود با قابلیت درگیری با موشک ها و سامانه های پرنده دشمن می داد که تاثیر چشمگیری در کاهش هزینه ها و بالارفتن سرعت عملیاتی شدن و قدرت درگیری یگانهای سرپنجه، با دشمنان و تهدیدات پیش رو خواهد داشت.
پهپادی که متخصصان دفاعی کشورمان موفق به نصب این موشک ها روی آن شده اند، نسل جدید پهپادهای mqm ۱۰۷ است که در اصل یک پهپاد هدف محسوب می شود. نکته جالب آن است که نسل اولیه این پهپاد، از پیش از انقلاب در ارتش موجود بوده و سالهاست در رژه روز ارتش نیز هر از گاهی به میدان می آید اما به نظر می رسد با یک نگاه اصولی و حرفه ای، ماموریت های پرنده مذکور تغییر کرده و اگرچه از طراحی شبیه به نمونه دهه های قبل، بهره می برد اما تفاوت های مهمی را در خود جای داده است.
تفاوت مهم موجود در این پرنده جدید که ممکن است همان بدنه قبلی با عمردهی انقلابی یا نمونه تازه متولد شده باشد، آن است که از موتور جت روی خود بهره گرفته است. نصب موتور جت روی پرنده های بدون سرنشین ایرانی که با “کرار” روندی صعودی و مطمئن تر به خود گرفت، یک راهبرد مهم و موثر است که به گفته مسئولان نظامی کشورمان، قرار است این تجربه موفق در پهپادهایی چون فطرس و شاهد و سفره ماهی نیز به صورت انبوه تکرار شود.
در تصاویر منتشره کاملا مشخص است که پهپاد پدافندی موجود در قرارگاه پدافند هوایی، دارای دو ویژگی مهم موتور جت و ۴ موشک هوا به هوا (احتمالا میثاق ۱) است که می تواند اولین پهپاد پدافندی ایرانی با چنین موتوری باشد که سرعتی در حدود ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت را برای آن به ارمغان بیاورد. با چنین راهبردی، هر نقطه از ایران می‌تواند محل آغاز مأموریت پهپادهای پدافندی کشورمان باشد و در شرایطی که به اذعان فرماندهان غربی، یافتن سکوهای پرتاب چنین پرنده هایی، همانند گشتن به دنبال سوزن در انبار کاه است، برگ جدیدی را برای دفاع از میهن رو کرد.
پهپاد ام کیو ام ۱۰۷ با ۴ موشک ضدهوایی و موتور جت (اولین پهپاد موجود در تصویر)
بنا بر این نیروهای مسلح ایران با شروع به کار گیری پهپادها در نقش رزم هوایی، ۱۰ سال زودتر از بزرگترین توسعه دهنده فناوری پهپاد، آن هم در شرایطی که امکان رویایی با انواع اهداف هوایی متخاصم از پهپادها تا هواپیماهای جنگنده را پیرامون و بعضاً در فضای کشورمان دارند فرصت کسب تجربیات عملیاتی و اصلاح و بهبود پهپادهای رهگیر خود خصوصاً با تجهیز بیشتر پهپادها به حسگرها و تسلیحات لازم برای رزم هوا به هوا به صورت مستمر را قبل از آماده شدن دشمن خواهند داشت و در حالی که ایفای نقش رزمی هوا به هوا توسط پهپادها در نقشه راه ۲۰۲۵ نیروی هوایی آمریکا پیش‌بینی شده اما جمهوری اسلامی ایران با توجه به پیشرفت‌های شگرف خود در زمینه پهپادها، آشیانه عقاب های پدفندی را به موقع و در میان حیرت کارشناسان نظامی خارجی، رونمایی کرد.
منبع:مشرق
