روابط ایران و روسیه در دوران پس از فروپاشی شوروی فارغ از ضرورت‌های ناشی از همجواری جغرافیایی، سوابق تاریخی و نیازهای اقتصادی، به دلیل موقعیت ویژه‌ای که هر یک از دو کشور در عرصه سیاست بین‌الملل دارند، از سوی محافل بین‌المللی مورد توجه خاصی قرار داشته است.
بر مبنای این اهمیت، در سطح کارشناسان و حتی سیاستمداران در ایران و روسیه، این گمان به طور جدی شکل گرفته که روابط دو کشور به رغم نیازی که در سطوح تاکتیکی و استراتژیکی به یکدیگر دارند، بر میزانی از همکاری و همسویی در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای و دوجانبه قرار دارد. از جمله مهم‌ترین عواملی که می‌توان در گسترش همگرایی بین ایران و روسیه مورد توجه قرار داد، توجه به مسائل چالش‌برانگیز برای هر دو کشور است.
در این بین وقوع بحران سوریه و ظهور پدیده تروریسم بین‌المللی در قالب داعش، ماهیت روابط ایران و روسیه را از چارچوب منفعل تاریخی نسبت به نقش منطقه‌ای یکدیگر به قالبی فعال مبتنی بر همکاری‌های منطقه‌ای در راستای تأمین منافع ژئوپلیتیک تغییر داده است.
این تحول، سر آغاز جدیدی در روابط سیاسی دو طرف محسوب می‌شود که هم می‌تواند بر اهمیت نقش ایران در عرصه سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی بیفزاید و هم روسیه را در رقابت‌های ژئوپلیتیک با غرب از موقعیت برتری برخوردار کند. از این رو، دو کشور بر این باورند که گروه‌های تروریستی، تهدیدی جدی برای منطقه به حساب می‌آیند و توسعه همکاری و رایزنی‌ها میان تهران و مسکو در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
به طور کلی بررسی روابط ایران و روسیه طی دهه‌های اخیر حکایت از آن دارد که هیچ رویدادی به اندازه توافق سردار قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در تحول روابط دو کشور تاثیرگذار نبوده؛ زیرا این توافق محرمانه، نه تنها تأثیر مستقیمی بر بهبود روابط دوجانبه میان ایران و روسیه داشت، بلکه موجب بروز تغییرات مهمی در سطح منطقه خاورمیانه و روندهای بین‌المللی نیز شد.
در کتاب “توافق سلیمانی و پوتین” برای اولین بار به ابعاد و پیامدهای سفر سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به روسیه و توافق وی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه پرداخته شده است.
در آغاز این کتاب آمده است: «۲۴ جولای ۲۰۱۵ (۲ مرداد ۱۳۹۴)، هواپیمایی مسافربری یکی از خطوط هوایی ایران در مسکو به زمین نشست. از آن هواپیما، میهمانی پیاده شد که سفرش در هیچ رسانه‌ای اعلام نشده بود. به سرعت ماشینی مخصوص تشریفات او را سوار کرد و به اقامتگاهی در پایتخت روسیه منتقل کرد. روز بعد، میهمان ویژه به دفتر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه رفت. وی در حضور سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه مورد استقبال گرم قرار گرفت. میهمان ویژه، کسی جز سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران نبود که در این سفر، نمایندگی ویژه آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشت.
سردار قاسم سلیمانی که عالی‌ترین مقام مسئول ایرانی در پرونده‌های حساس و مهم منطقه از فلسطین گرفته تا سوریه، عراق، افغانستان، یمن و مسائل منطقه غرب آسیا است، با یک دستور کار مشخص به مسکو سفر کرده بود. دستور کاری که به فاصله کمی، در قالب پیمان جدیدی برای مبارزه با تروریسم در خاورمیانه نمود پیدا کرد و به تشکیل ائتلاف ۱+۴ با حضور ایران، روسیه، سوریه، عراق و حزب‌الله لبنان منجر شد.
سفر سردار سلیمانی به روسیه، علاوه بر ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی، دارای جنبه‌های راهبردی در روابط ایران و روسیه نیز بود؛ زیرا برای نخستین بار، دیداری میان مقامات دو کشور انجام شد که نتیجه آن، ائتلاف و همکاری نظامی، اطلاعاتی و امنیتی میان مسکو و تهران بود».
نویسنده این کتاب شعیب بهمن، پژوهشگر مسائل روسیه است که اطلاعات جالب توجهی را در رابطه با موضوعات مذکور یا توافق محرمانه ایران و روسیه به خوانندگان ارائه می‌دهد.
