جنگ تروریستی علیه سوریه وارد هفتمین سال پیاپی خود شد، در شش سال اخیر تغییرات گسترده‌ای در تمام زمینه‌های میدانی، سیاسی، اقتصادی و غیره رخ داده است.
مهمترین ایستگاه‌ها و تغییرات در ششمین سال بحران سوریه که گذشت، چیست؟ دولت سوریه و همپیمانانش چه برگ‌های برنده‌ای به دست آورده‌اند و گروه‌های تروریستی و حامیانشان چه برگ‌هایی از دست داده‌اند؟
مهمترین دستاوردهای دولت سوریه در صحنه میدانی
مهمترین موفقیت‌ها و دستاوردهای میدانی ارتش سوریه در سال ۲۰۱۶، در آزادسازی بخش شرقی شهر حلب از اشغال گروه‌های تروریستی تکفیری بود که به مدت بیش از چهار سال تحت ظلم و استبداد این گروه‌ها قرار داشت، در مورخه ۱۲-۱۲-۲۰۱۶ فرماندهی ارتش سوریه آزادسازی کامل شهر حلب پس از سرکوب هزاران تروریست وابسته به جبهه النصره و دیگر گروه‌ها و اخراج تروریست‌های باقی‌مانده را اعلام کرد که در چارچوب توافقی که با نظارت روسیه به دست آمد به رهایی بیش از دو هزار نفر از مردم مظلوم شهرک‌های تحت محاصره کفریا و و فوعه در حومه شمالی ادلب منجر شد.
ترکیه که پس از موفقیت ارتش سوریه در آزادسازی شهر حلب، سیلی محکمی خورد، تلاش کرد از طریق اظهارات پر‌آب و تاب و آتشین درباره عملیات نظامی مداخله‌جویانه‌اش در شمال سوریه با هدف ایجاد منطقه حائل و پیشروی برای اشغال شهر استراتژیک «الباب» در شرق حلب و از آنجا به سمت شهر «منبج» تا شهر «الرقه» آبروی خود را حفظ کند، اما اظهارات مقامات ترکیه از واقعیت میدانی که ارتش سوریه در منطقه شمالی ترسیم کرده بود، قوی‌تر نبود، ارتش سوریه پس از دستیابی به شبه توافقی با گروه‌های کردی مبنی بر تحویل نقاط مرزی حائل با گروه‌های مسلح مورد حمایت ترکیه، راه را به روی پیشروی ارتش ترکیه و مزدورانش بست تا به این ترتیب طرح ترکیه با مانع بزرگ روبرو شده و شکست بخورد.
دستاورد بسیار مهم دیگر در پایان ششمین سال بحران با آزادسازی شهر باستانی «تدمر»(پالمیرا) از اشغال گروه تروریستی داعش همراه بود. ارتش سوریه این شهر را در تاریخ دوم مارس(۱۲ اسفند ۹۵) آزاد کرد، شهری که در حومه شرقی حمص قرار دارد و به سبب آنکه قدیمی‌ترین شهر سوریه بوده و آثار باستانی و موزه‌های فراوانی را در خود جای داده، از اهمیت بالایی برخوردار است، تا پیش از بحران، هزاران گردشگر از مناطق مختلف جهان به این شهر سفر می‌کردند.
تکفیری‌ها پس از اشغال تدمر، بخش‌هایی از آن را ویران کرده بودند. موقعیت جغرافیایی تدمر آن را به گذرگاه اصلی برای حرکت به سمت منطقه شرقی و شمال شرقی سوریه تا مرزهای عراق که دیرالزور و الرقه اولین دژ و قلعه گروه تروریستی داعش قرار دارد، تبدیل کرده است.
یک دستاورد میدانی مهم دیگر که به اندوخته‌های دولت سوریه در سال گذشته اضافه شد، آزادسازی منطقه مهم الفیجه و چشمه‌های آن واقع در غرب دمشق است،این چاه‌ها که به مدت بیش از سه سال در اشغال گروه‌های تروریستی بود، بحران شدیدی را برای مردم پایتخت ایجاد کرده بود و با آزادسازی این مکان، زندگی به بیش از هفت میلیون دمشقی بازگشت، تکفیری‌ها بارها با هدف فشار بر ارتش و دولت سوریه، تهدید به قطع آب یا آلوده کردن آن کرده بودند که در عمل دست به چنین کارهای ضد بشری زده بودند.
نیروهای ارتش سوریه در تاریخ ۱۸ ژانویه ۲۰۱۶(۲۹ دی ۹۵) پس از به هلاکت رساندن شمار زیادی از تروریست‌های جبهه النصره، منطقه عین‌الفیجه را به طور کامل پاکسازی کرد و با اخراج بیش از هزار تروریست به سمت ادلب، بحران آب ساکنان پایتخت پایان یافت.
قطار آشتی بدون توقف
پرونده بسیار مهم سال ۲۰۱۶ در ششمین سال بحران،پرونده آشتی‌ها و توافقات بود که وزارت آشتی سوریه طی بحران به طور جدی بر روی آن کار کرد،یکی از مهمترین ماموریت آن، تلاش برای محقق کردن توافق آشتی در مناطق درگیر و ناآرام بود که درنتیجه آشتی، در مناطق متعددی، افراد مسلح خود را تسلیم کرده و سلاح‌ها را تحویل داده و مناطقی را که اشغال کرده بودند، بدون جنگ و درگیری تحویل دادند و آن دسته از این افراد که تمایل به ساماندهی اوضاع و بازگشت مجدد به جامعه را داشتند، در این مناطق باقی مانده و دیگران به ادلب رفتند که به مقر اول تمام گروه‌های تروریستی تکفیری وابسته به جبهه النصره تبدیل شده است.
مهمترین پرونده آشتی که در ششمین سال بحران سوریه یعنی در سال ۲۰۱۶ محقق شد، آشتی در «داریا» در غرب دمشق بود به طوری که دست‌کم چهار هزار فرد مسلح به همراه اطرافیانشان پس از تحویل شهر به دولت سوریه به شهر ادلب رفتند،شهرک‌های «خان الشیح و المعضمیه» در مجاور آن به قطار آشتی پیوستند تا سریال شلیک گلوله‌های خمپاره و موشک که هر از چند گاهی از منطقه غربی و جنوبی به دمشق شلیک می‌شد، پس از امن شدن کامل این مناطق پایان یابد.
مهمترین دستاوردها در زمینه سیاسی
اما در زمینه سیاسی، پیشرفت‌های ارتش سوریه در صحنه میدانی، بر صحنه سیاسی تاثیر گذاشت و دولت سوریه برگ‌های برنده سیاسی را در اختیار گرفت که آن را در تمام محافلی که راه‌های حل بحران سوریه را بررسی می‌کنند،قدرتمند کرد. با وجود حضور نمایندگان گروه‌های مسلح در کنار معارضان سیاسی در مذاکرات اول و دوم «آستانه» و کنفرانس ژنو ۴،هیئت دولت سوریه توانست همه طرف‌های معارضه را به پذیرش بند مبارزه با تروریسم وادار کند به عنوان بندی که اهمیت آن از سه بند دیگر شامل حکومت، قانون اساسی و انتخابات کمتر نیست و این موفقیت‌ها به دست نمی‌آمد اگر قدرت سیاسی که دولت سوریه در پی پیروزی‌های میدانی به دست آورد، وجود نمی‌داشت.
گفتمان سیاسی سوریه به لطف محور مقاومت شامل جمهوری اسلامی ایران، حزب الله و مقاومت عراق و نیز دوستان روسی که طی شش سال اخیر از دولت سوریه در رویارویی با ائتلاف گروه‌های تروریستی و حامیانشان به ویژه آمریکا و برخی رژیم‌های عربی و غربی و در راس آنها رژیم آل سعود، قطر و ترکیه تقویت شد. بهترین دلیل بر پیروزی پیمان مقاومت بر ائتلاف تروریسم و حامیانش اظهارات اخیر سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله است که تاکید کرده بود «تمام قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی که علیه سوریه توطئه کردند هیچ نتیجه‌ای جز ناامیدی و شکست به دست نیاوردند و سوریه بر طرح سلطه و توسعه‌طلبی پیروز شد و گروه‌های تروریستی در مسیر زوال و نابودی قرار گرفته‌اند و برای نابودی کامل آنها کمی زمان نیاز است.
در مقابل، دشمنان سوریه دیگر هیچ برگ برنده‌ای به جز کارت‌های سیاسی ضعیف ندارند که آن را هرگاه در معرض شکست یا متحمل شدن ضربه‌ای در برابر ارتش و دولت سوریه قرار می‌گیرند، نشان می‌دهند، کارت رنج آوارگان یا نقض حقوق بشر یا بازی با احساسات مردم تنها کارتی است که در دستان معارضان قرار دارد که پس از هر عملیات نظامی ارتش سوریه علیه گروه‌های تروریستی استفاده می‌کنند،گروه‌هایی که بیشتر آنها یا به داعش و یا جبهه النصره وابسته‌اند به ویژه پس از توافق آتش‌بسی که در نشست نخست «آستانه» به دست آمد که این فرصت را در برابر ارتش سوریه فراهم کرد تا به عملیات نظامی علیه داعش و جبهه النصره که مشمول این توافق نشدند، دست بزند.
رخداد سیاسی قابل توجه و متمایز سال گذشته که ششمین سال بحران سوریه بود، تعداد زیاد هیئت‌های پارلمانی غربی بود که به دمشق سفر و با بشار اسد رئیس جمهوری سوریه دیدار کردند و همبستگی خود با دمشق در برابر هجمه تروریستی به آن را مورد تاکید قرار دادند.
این هیئت‌های غربی تاکید کردند تصویر واقعی و درست سوریه را به جوامع خود منتقل خواهند کرد که از حقایقی که در سوریه رخ می‌دهد، آگاه نیستند.نکته قابل توجه درباره این هیئت این است که بسیاری از دولت‌های متبوعشان موضع خصمانه‌ای علیه دولت سوریه اتخاذ کرده‌اند که از جمله می‌توان به هیئت‌های فرانسوی، ترکیه و بلژیک اشاره کرد.
زمینه اقتصادی
در زمینه اقتصادی، طی شش سال گذشته به سبب اقدامات تروریستی ضربات و خسارت‌های زیادی به اقتصاد سوریه وارد شد که تاثیر منفی بر زندگی و معیشت شهروندان سوری گذاشت، کسانی که از تورم شدید رنج می‌برند به طوری که قیمت کالاها به ۱۰ برابر پیش از زمان آغاز بحران رسید. ارزش برابری لیره سوریه در برابر دلار آمریکا که زمانی یک دلار معادل ۴۵ لیره بود، امروز هر ۵۴۰ ریال معادل یک ریال شده است تا کاهش شدید ارزش پول سوریه را در نتیجه جنگ جهانی تروریستی علیه این کشور بیشتر به چشم آید، علاوه بر آن باید به کاهش صادرات، افزایش هزینه‌ها و تحریم‌های برخی کشورها علیه سوریه اشاره کرد که همگی سبب وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصادی سوریه شد.
آمارها و برآوردها نشان می‌دهد که میزان خسارت‌ها و زیان‌های وارده به بخش اقتصادی و تخریب زیرساخت‌های این کشور در نتیجه شش سال جنگ تروریستی که امسال وارد هفتمین سال شده ایم، حدود ۳۰۰ میلیارد برآورد می‌شود که بار سنگینی بر دوش دولت ایجاد کرده و دولت با چالش بازسازی اقتصاد از طریق طرح‌ها و پروژه‌ها روبرو است که عملا این کار را با صرف بودجه سنگینی برای سال جاری میلادی(۲۰۱۷) آغاز کرده است که برای بازسازی مناطقی که در نتیجه تروریسم متضرر شده، مصرف خواهد شد،دولت همچنین به اجرای پروژه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌ها با برخی کشورهای همپیمان و دوست برای بازسازی سوریه همت گماشته است.
در مقایسه سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۶ یعنی ششمین سال بحران این مسئله به وضوح مشخص می‌شود که سوریه فعلی نسبت به سوریه آغاز جنگ در بسیاری از زمینه‌ها تغییر کرده است که در عناوین زیر می‌توان آن را خلاصه کرد:
تاثیر رسانههای معاند
سوری‌ها در آغاز سال ۲۰۱۱ میلادی با جنگ رسانه‌ای بی‌سابقه‌ای روبرو شدند که شدیدتر و سخت‌تر از جنگی بود که در صحنه میدانی جریان داشت، اخباری که رسانههای معاند پخش می‌کردند، بر روحیه بسیاری از شهروندان تاثیر می‌گذاشت، کسانی که به چنین نوعی از جنگ یعنی جنگ روانی و رسانه‌ای عادت نکرده بودندبه ویژه با توجه به ضعف امکانات رسانههای رسمی سوریه که در عین حال تلاش‌های گسترده در آغاز جنگ انجام دادند.
رسانههای وابسته به دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای سوریه به ویژه برخی رژیم‌های عربی حاشیه خلیج فارس با تکیه بر امکانات گسترده و بودجه‌های هنگفت از همان سال نخست جنگ یعنی در سال ۲۰۱۱ شب و روز برای ساقط کردن پایتخت و دیگر شهرهای سوریه البته در سطح رسانه‌ای و خبرسازی با هدف ضربه زدن به روحیه و اراده مردم سوریه فعالیت کردند، ولی سوری‌ها به تدریج به بازی آن رسانههای کثیف پی بردند تا اینکه به سال ۲۰۱۶ رسیدند و توانستند در برابر هر خبر مسمومی که رسانههای معاند پخش می‌کنند، خود را مصون نگه دارند تا تاثیرگذاری این رسانههای معاند عملا به صفر برسد و نتوانند بر روحیه ملت سوریه تاثیر بگذارند.
مقایسه وضعیت امنیتی سوریه در سال ۲۰۱۷ با سال اول بحران
وضعیت امنیتی سوریه در سال جاری میلادی(۲۰۱۷) نسبت به ابتدای بحران یعنی در سال ۲۰۱۱ تفاوت چشمگیری داشته است، طی شش سال اخیر بیشتر شهرها سوریه با مشکلات امنیتی زیادی همچون عملیات ترور شخصیت‌های سیاسی، نظامی و دینی و تخریب موسسات و تاسیسات دولتی از سوی گروه‌های تروریستی روبرو بوده است، سال‌های نخست جنگ علیه سوریه، انفجارهای تروریستی زیادی در این کشور رخ داد که به منبع نخست وحشت و ترس سوری‌ها به ویژه ساکنان پایتخت تبدیل شده بود.
اما امروز دولت سوریه، ابتکار عمل و زمام امور را به دست گرفته و نظم را حاکم کرده و متخلفان را بر اساس قانون مواخذه می‌کند، دولت همچنین از طریق ایست‌های بازرسی در بیشتر شهرهای سوریه موجودیت خود را تثبیت کرده است، هر چند این ایست‌ها تا حدودی سبب ازدحام و شلوغی در خیابان‌ها شده است، اما نتیجه موثری در کنترل اوضاع و نجات شهرهای سوریه در برابر هرگونه انفجار تروریستی احتمالی داشته است.
پناهندگی و سفر به خارج سوریه
سال ۲۰۱۱ یعنی اولین سال جنگ جهانی تروریستی علیه سوریه شاهد سرازیر شدن هزاران سوری از شهرهای مختلف به سوی سفارتخانه‌ها برای دریافت روادید بود، زیرا خیلی از سوری‌ها گمان می‌کردند که سوریه در سایه جنگ دیگر قابل سکونت نیست و پناهنده شدن به یکی از کشورهای اروپایی تنها راه برای زندگی است و عملا صدها هزار نفر کشور را ترک کردند، هر چند ورود آنها به کشورهای اروپایی گذشته به سبب رفتارهای تحقیر‌آمیز اروپایی‌‌های مدعی دفاع از حقوق بشر مشکلات آنها را دوچندان کرد.
پدیده پناهندگی که اولین سال جنگ علیه سوریه شاهد بود با آغاز سال ۲۰۱۶ متوقف شد و حتی برخی از شهروندانی که مهاجرت کرده بودند، شروع به بازگشت کردند، چرا که رفتار با آوارگان سوری در بسیاری از کشورهای جهان آنگونه که شهروندان آواره در ذهن خود تصور می‌کردند، نبود و بدرفتاری و تعامل تحقیر آمیز، بسیاری از آنها را وادار کرد تا به کشورشان بازگردند که این مسئله نشانه‌ای است مبنی بر اینکه وضعیت زندگی به تدریج به آنچه قبل از آغاز بحران بود، برمی‌گردد.
اعتراف به مبارزه ارتش سوریه با تروریسم
مسئله مهم دیگر در مقایسه شرایط فعلی سوریه با آغاز جنگ به اعتراف کشورهای جهان برمی‌گردد مبنی بر اینکه ارتش سوریه با تروریسم می‌جنگد، تمام اظهارات و سخنرانی‌های سران و سیاستمداران کشورهای جهان به استثنای همپیمانان و دوستان واقعی سوریه بر این ادعا پافشاری می‌کرد که به زعم آنها ارتش سوریه با مردم بی‌دفاعی می‌جنگد که خواستار حقوقش است، این در حالی بود که دولت سوریه هم در واکنش به ادعاها تاکید می‌کرد که با باندهای تروریستی مسلحی می‌جنگد که از سوی قدرت‌های خارجی حمایت می‌شوند.
تمام کشورهایی که ارتش سوریه را در آغاز سال ۲۰۱۱ متهم می‌کردند از جمله آمریکا که مدعی بودند ارتش سوریه با مردم بی‌دفاع می‌جنگد، با آغاز سال ۲۰۱۶ میلادی یعنی پنج سال بعد از آغاز بحران مجبور شدند که اعتراف کنند به اینکه ارتش سوریه با گروه‌های تروریستی می‌جنگد و این مسئله به نوبه خود یک دستاورد و پیروزی برای دولت سوریه و شکست بزرگ برای معارضانی به شمار می‌رود که به طور گسترده برای تحریک احساسات مردم از طریق مخدوش کردن وجهه ارتش سوریه و متهم کردن آن به قتل و شکنجه و نقض حقوق بشر تلاش می‌کردند.
نتیجه‌گیری کلی
به طور کلی، هر ناظر منصفی که یک مقایسه ساده میان اوضاع میدانی، سیاسی و اقتصادی سوریه در سال ۲۰۱۱ با اوضاع فعلی آن یعنی در سال ۲۰۱۷ انجام دهد، کاملا درک می‌کند که سوریه بسیاری از خطرات و سختی‌ها را پشت سر گذاشته و وارد مرحله بهبودی و التیام یافتن جراحاتی شده است که از ابتدای جنگ جهانی به آن دچار شده بود و این امید نزد سوری‌ها باقی مانده است که کشورشان به زودی به وضعیتی بهتر از آنچه طی شش سال اخیر با آن دست و پنجه نرم می‌کرد، بازگردد و به زودی شاهد پاکسازی کامل سرزمینشان از لوث تروریسم تکفیری مورد حمایت ده‌ها کشور جهان به سرکردگی آمریکا و نقش‌آفرینی مزدوران منطقه‌ای‌اش به ویژه رژیم‌های مرتجع آل سعود، آل ثانی و آل نهیان و نیز ترکیه باشند.
منبع:تسنیم
