پس از نهایی شدن تغییرات ساختاری در شورای‌عالی امنیت ملی، شورایی جدید تحت عنوان شورای دفاع ایجاد خواهد شد. این شورا، مأموریت‌های راهبردی کشور در حوزه سیاست‌های دفاعی را در سطح کلان سامان‌دهی خواهد کرد.
تأسیس شورای دفاع، یادآور یکی از مهم‌ترین تجربیات دفاعی ایران در دوران جنگ تحمیلی هشت‌ساله است. ایران برای اداره جنگ هشت‌ساله با رژیم بعث عراق، سازوکاری متمرکز و منعطف در قالب شورای عالی دفاع شکل داد. شورای عالی دفاع با حضور مستقیم فرماندهان ارشد نظامی، مسئولان اجرایی و تصمیم‌گیران امنیتی، امکان تصمیم‌گیری سریع، یکپارچه‌سازی منابع دفاعی و تمرکز بر اولویت‌های استراتژیک را فراهم می‌کرد.
پس از پایان جنگ، این شورا به‌تدریج از دستور کار خارج شد و مسئولیت‌های آن در ساختار شورای‌عالی امنیت ملی ادغام گردید. اما اکنون، با توجه به تحولات ژئوپلیتیکی منطقه، تشدید تهدیدات هیبریدی، جنگ‌های نیابتی، فشارهای چندلایه بین‌المللی و همچنین جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، ایران خود را در وضعیت جنگی می‌بیند. در این شرایط و با توجه به وضعیت فعلی، ایران نیازمند بازتعریف نهادهای سیاست‌گذار در حوزه دفاع و امنیت است.
شورای دفاع جدید، به‌عنوان یکی از محورهای چیدمان جدید حکمرانی دفاعی، می‌تواند شکاف‌های میان دستگاه‌های نظامی، اطلاعاتی، اجرایی و… را کاهش دهد و میدان و سیاست را به‌گونه‌ای هماهنگ کند که تصمیمات دفاعی کشور با سرعت و انسجام بیشتری اتخاذ شوند. این شورا می‌تواند همانند شورای عالی دفاع در دهه ۶۰، نقش پل ارتباطی میان بخش‌های مختلف کشور را ایفا کند.
موارد پیشنهادی برای ساختار و مأموریت شورای دفاع:
۱- اختیارات عالی و تصمیم‌گیری راهبردی:
شورای دفاع باید عالی‌ترین نهاد تصمیم‌گیری نظامی پس از مقام معظم رهبری باشد. وظایفی همچون پیشنهاد انتصاب فرماندهان ارشد در شرایط خاص، صدور نظر مشورتی در خصوص مسائل حساس دفاعی (از جمله فناوری‌های راهبردی نظیر تسلیحات بازدارنده)، نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های دفاعی و همچنین بررسی تخلفات و ناکارآمدی‌های نهادهای نظامی باید در حیطه اختیارات این شورا قرار گیرد.
۲- اعضای محدود:
از تجربیات شورای عالی دفاع دهه ۶۰ و نیز الزامات جنگ نوین، مشخص است که ترکیب اعضای شورا باید محدود و عالی رتبه باشد. ترکیب احتمالی شامل رئیس‌جمهور (رئیس شورا)، دبیر شورا، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، فرمانده کل سپاه، فرمانده کل ارتش و وزیر دفاع می‌تواند تعادل لازم میان نهادهای نظامی و دولت را برقرار کند و از بروکراسی‌های اداری جلوگیری کند.
۳ـ تشکیل اتاق جنگ رسانه‌ای و تعیین سخنگو:
در شرایط جنگی، روایت‌سازی و مدیریت ادراک عمومی به اندازه میدان اهمیت دارد. بدین منظور، تمامی بیانیه‌ها، اعلامیه‌های نظامی، اطلاع‌رسانی رزمایش‌ها، عملیات‌ها و تحولات دفاعی باید تحت نظر مستقیم دبیر شورا یا سخنگوی منصوب شورا انجام شود تا انسجام در پیام‌رسانی و اجتناب از چندصدایی حفظ شود.
۴ـ مرجع تبیین سیاست‌های کلان دفاعی:
یکی از خلأهای فعلی کشور، عدم وجود مرجعی روشن برای تبیین و تدوین سیاست‌های نظامی و دفاعی در سطح کلان است. شورای دفاع باید بازوی اصلی سیاست‌گذاری دفاعی کشور باشد، به‌گونه‌ای که اسناد راهبردی دفاعی، اصول بازدارندگی، دکترین نظامی و حتی سیاست‌های رسانه‌ای دفاعی، زیر نظر این شورا تدوین، اجرا و نظارت شوند.
انتهای پیام/
منبع: تحولات جهان اسلام
