«الیزابت سورکوف» یک اسرائیلی روس تبار است که حدود ۴ ماه پیش در عراق ناپدید شد. روزنامه‌های اسرائیلی مدعی شدند یکی از گروههای مسلح مقاومت عراق که نزدیکی زیادی به ایران دارد الیزابت را ربوده است. ۷ ژوئیه، مقامات عراقی اعلام کردند که تحقیقاتی را در مورد ربوده شدن یک محقق اسرائیلی-روسی که در این کشور ناپدید شده است، آغاز کرده اند. سخنگوی دولت عراق نیز اعلام کرد که دولت عراق منتظر نتایج این تحقیقات است و اظهار نظر بیشتری در این زمینه وجود نداشت.
روزنامه هاآرتص چاپ اسرائیل در گزارشی اعلام کرده است که تسورکوف (۳۶ ساله) اسرائیلی متولد شهر سن پترزبورگ روسیه است و با پاسپورت روسی خود برای اهداف تحقیقاتی در دسامبر ۲۰۲۲ وارد عراق شده است، اما این روزنامه هیچ اطلاعات بیشتری در مورد تسورکوف و درباره ماهیت تحقیق و موضوع آن که وی در عراق انجام می داد ارائه نداد. گزارش این روزنامه تاکید میکند که اگرچه اسرائیل، ایران، را به همراه عراق، سوریه و لبنان به عنوان کشورهای «دشمن» طبقه بندی میکند که با اسرائیل در حال جنگ هستند و روابط دیپلماتیک با آن ندارند، اما برخی از اسرائیلی ها گاهی با استفاده از گذرنامه های خارجی به این کشورها سفر می کنند. هاآرتص بیان میکند که ایران، عراق و لبنان ورود اسرائیلیها به خود را ممنوع کرده‌اند و حتی شهروندان این کشورها ا گر با اسرائیلیها معامله داشته باشند، ممکن است تحت پیگرد قضایی قرار گیرند. همچنین لبنان ورود اتباع خارجی به لبنان را که قبلاً از اسرائیل بازدید کرده‌اند، ممنوع کرده است.
یک منبع آگاه در همین زمینه به روزنامه هاآرتص میگوید که تسورکوف به کشورهایی سفر میکرده است که می‌دانست ورود به آنها برای یک اسرائیلی مانند او خطرناک هستند، اما با این وجود او معتقد بوده که این سفرها بخشی از الزامات کاری است که یک محقق جدی باید انجام دهد؛ زیرا یک محقق باید در میدان باشد و نظرات مردم آنجا را نیز در تحقیقات خود لحاظ کند. دفتر نخست وزیری اسرائیل نیز در بیانیه‌ای اعلام کرده است که این فرد با گذرنامه روسی وارد عراق شده تا کارهای مطالعاتی دکترای خود را در خاک عراق برای دانشگاه آمریکایی پرینستون انجام دهد. دفتر نخست وزیری اسرائیل معتقد است که تسورکوف در بازداشت کتائب حزب الله عراق است و دولت عراق مسئول حفظ جان وی است.
یدیعوت آحارانوت، دیگر روزنامه مشهور اسرائیل نیز در یک گزارش اینترنتی از وجود خلأهای بسیاری در پرونده ربوده شدن الیزابت تسورکوف حکایت کرد و ادعا داشت که وجود یک محقق اسرائیلی در عراق، سوالات زیادی را در مورد این پرونده ایجاد میکند. یدیعوت در گزارش خود بیان کرده است که تسورکوف قبل از ناپدید شدن خود به مناطقی در بغداد، پایتخت عراق رفت و آمد داشته است. این گزارش همچنین بیان میکند که مقامات اسرائیل برای پیگیری این پرونده از وزارت امور خارجه روسیه کمک نخواسته‌اند و بستگان این شخص نیز با روسیه تماس برقرار نکرده‌اند.
سایر روایتهای عبری و رسانه‌های غربی نیز بر همین منوال است و بصورت رسمی تایید کرده‌اند که تسورکوف یک شهروند اسرائیلی و روسی الاصل است که برای اهداف تحقیقاتی و پژوهشی وارد عراق شده است. اما از طرف دیگر کتائب حزب الله عراق بیانیه‌ای در این خصوص منتشر و اعلام کرد که تسورکوف برای یک ماموریت امنیتی وارد عراق شده است. این درحالی است که دولت عراق هنوز نتیجه رسمی تحقیقات خود در این زمینه را اعلام نکرده است. البته کتائب حزب الله رسما بیان کرد که در ناپدید شدن تسورکوف نقشی نداشته است و برای مشخص شدن سرنوشت این شخص تلاش خواهد کرد.
طبق اظهار نظر نزدیکان تسورکوف و روزنامه‌نگارانی که با وی آشنا بوده‌اند، موضوع تحقیقات این فرد در عراق مربوط به جناح‌های سیاسی و عمدتا شیعه نزدیک به جمهوری اسلامی و نیز جنبش صدر به رهبری مقتدی صدر بوده است. وی سابقه سفر به سوریه نیز داشته است و به گفته سایت اینترنتی دانشگاه پرینستون، او مقالاتی را بر اساس مشاهدات میدانی خود در سوریه نوشته است. تسورکوف در صفحات شخصی‌اش در شبکه‌های اجتماعی به چهار زبان عبری، روسی، انگلیسی و عربی محتوا منتشر میکرده است و خود را به عنوان همکار پژوهشی موسسه استراتژی و سیاست «نیولاینز» و پژوهشگر موسسه اسرائیلی «تفکر منطقه‌ای» واقع در قدس اشغالی معرفی کرده است.
برخی از نزدیکان وی که در لبنان بودند اعلام کرده‌اند که وی در عراق احساس امنیت بیشتری داشت. مقصد پروازی وی در عراق اقلیم کردستان بود و چندین بار به موصل نیز سفر کرده است. منابع آگاه اعلام کرده‌اند که وی در اوایل سال ۲۰۲۲ برای اولین بار به بغداد سفر کرده است و با یک زن عراقی یک واحد آپارتمان مشترک در مرکز بغداد اجاره کرده است. علاوه بر این به دلیل پرونده‌ای که در دست داشته، به منظور شناخت عمیق از جنبش صدر به بصره، میسان و نجف نیز سفر داشته است.
یک رسانه‌ی عراقی در این خصوص مدعی شده است که سرویس امنیت ملی عراق در دوران نخست وزیری الکاظمی از تحرکات وی خبر داشته و به همین دلیل به روسیه و ایالات متحده هشدار داده بود که این فرد باید عراق را ترک کند. عدم توجه روسها به این هشدار نشان می‌دهد که روسیه ترجیح داده است در این پرونده دخالتی نداشته باشد زیرا تسورکوف اصالتا روسی و در حال حاضر تابعیت اسرائیلی دارد.
در نوامبر ۲۰۲۲، تسورکوف مجددا با ویزای دو ماهه برای انجام مصاحبه‌های تحقیقاتی وارد عراق شد. در این سفر وی با چند نفر از اعضای سطح پایین جریان صدر دیدار داشت. با انقضای ویزای وی در ژانویه سال ۲۰۲۳، وی برای تمدید آن به امارات متحده عربی سفر کرد و پس از آن به عراق بازگشت که آخرین ورود شناخته شده وی تا به امروز است. در اواسط ماه مارس، زمانی که روادید وی در آستانه پایان یافتن بود، تسورکوف موفق شد با یکی از رهبران ارشد صدر ملاقات کند. اما چند روز بعد، در ۲۱ تسورکوف ناپدید شد. برخی گزارشها ادعا کردند که تسورکوف در راه خانه و پس از بازدید از یک کافه در نزدیکی آپارتمانش در منطقه «الکراده» بغداد ربوده شده است. برخی نیز مدعی شده‌اند که گروهی متشکل از سه زن او را از یک باشگاه ورزشی ربوده‌اند.
پس از ادعای اولیه رسانه‌های اسرائیلی و دفتر نخست وزیری اسرائیل در خصوص اینکه تسورکوف صرفا یک دانشجو و برای امور تحقیقاتی به عراق سفر کرده است، شبکه اسرائیلی «کن» اطلاعات جدیدتری درباره وی منتشر کرد. این شبکه اعلام کرد تسورکوف یک سرباز سابق ارتش اسرائیل است. او محقق امور سوریه و تحلیلگر جنگ داخلی سوریه است که در سال ۲۰۱۱ فعالیت‌هایش را در سوریه آغاز کرده بود که از آنجا، با پاسپورت روسی خود وارد عراق شد. وی بارها در گزارش‌های خود از مشارکتش در جنگ ۲۰۰۶ اسرائیل با حزب الله، با افتخار سخن می‌گفته و بیان کرده است که تمام تلاش خود را صرف مقابله با آنچه “دشمنان اسرائیل” می‌خواند به انجام رسانده است.
کشورهای منطقه به‌ویژه عراق، سوریه و لبنان به دلیل چند دستگی و به دلیل وجود اقلیمهای نیمه خودمختار در درون خاک خود همواره محل مناسبی برای حضور جاسوسان و شبکه سازی اسرائیل بوده‌اند. به همین دلیل پرونده الیزابت سورکوف در اصل چیز جدیدی نیست و ممکن است شبکه‌های جاسوسی اسرائیل در این کشورها را محتاط‌تر کند، اما ارتباط دادن این پرونده به ایران از طریق کتائب حزب الله محل بحث جدی را در میان کارشناسان منطقه و امور بین الملل ایجاد کرده است. اسرائیل سالهاست به منظور پیشبرد اهداف خود در جنگ ترکیبی علیه ایران و مقاومت اسلامی در منطقه، به اشکال گوناگون شبکه سازی میکند. نمونه این اقدامات در فعالیتهای پژوهشی محیط زیستی، مطالعات جمعیت، امور تجاری و اقتصادی، گردشگری و … در ایران، ترکیه، سوریه، عراق، لبنان و آذربایجان مشهود است که موساد طراح اصلی آنها بوده است. به نظر میرسد این پرونده فرصت مهمی را برای گروههای مقاومت عراق ایجاد میکند تا از سرویس امنیت ملی عراق مطالبات جدی‌تری در زمینه ضدجاسوسی رژیم صهیونیستی و اشراف اطلاعاتی بر فعالیتهای اقلیم کردستان عراق که سابقه طولانی در همکاری با موساد و دولت اسرائیل دارد، داشته باشند.
منابع:
Israeli-Russian academic being held by militia in Iraq, Netanyahu says
Israeli Woman Held for Months in Iraq by Shiite Militia Linked to Iran
فصیل عراقی متهم باختطافها.. ماذا کانت الباحثه الإسرائیلیه تسورکوف تفعل فی العراق؟
الخبر من الداخل: اختطاف باحثه إسرائیلیه روسیه فی العراق
مصطفی الکاظمی از فعالیت جاسوس اسرائیلی در بغداد اطلاع داشت
کتائب حزب‌الله میگوید در ناپدید شدن محقق اسرائیلی نقشی نداشته است
