در زمان شوروی یکی از روش‌های مرسوم برای حذف مخالفان ایجاد شورش‌ها در زندان بود اما مشخص نیست دولت تاجیکستان برای حذف مخالفان خود از این روش بهره‌بردای می‌کند یا آن که واقعاً تروریست‌های داعش برای رهایی خود این روش‌ها را در دستور کار قرار دادهاند.
دومین شورش در زندان‌های جمهوری تاجیکستان شب گذشته در زندان ناحیه وحدت به وقوع پیوست. بر اساس منابع رسانه‌ای تاکنون ۳۲ کشته در نتیجه این شورش بر جای مانده است.
بنابر توضیح رسمی وزارت دادگستری تاجیکستان، شورش مذکور به رهبری بهروز گلمراد اف، پسر فرمانده نظامی سابق تاجیکستان و وزیر جنگ داعش، گلمراد حلیم‌اف با همکاری شماری از دیگر اعضای گروه داعش به وقوع پیوسته است. اگرچه همچنان تحقیقات در خصوص این شورش ادامه دارد و اطلاعات بیشتری در این زمینه ارائه خواهد شد، اما می‌توان ملاحظاتی را در این باره، با توجه به تحولات سال‌های اخیر تاجیکستان و سوابق چنین اتفاقاتی در دوره اتحاد جماهیر شوروی مطرح کرد.
این ملاحظات عبارتند از:
۱٫ طی ۶ ماه اخیر این برای دومین بار است که در زندان‌های تاجیکستان زندانیان طی درگیری‌های مشکوک کشته می‌شوند.
۲٫ درجریان درگیری قبلی که در ۱۷ آبان ۱۳۹۷ در زندان شماره ۴ شهر «خجند» بوجود آمد دست کم ۲۷ نفر کشته و آنطور که مخالفان اعلام کردند در نهایت ۴۷ نفر جان خود را از دست دادند. از این میان دو نفر پلیس و بقیه زندانی بودند. بعدها مسئولیت سازماندهی آشوب در زندان خجند را گروه داعش بر عهده گرفت. با این حال انتقاداتی نیز نسبت به دولت تاجیکستان مطرح می‌شد.
۳٫ در آذرماه ۱۳۹۷، امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان، «عزت الله شریف زاده» رئیس زندان‌های این کشور را برکنار و ژنرال «منصورجان عُمر اف» معاون کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان را به این سمت منصوب کرد. گفته می‌شود شورش خجند و وضعیت آن زندان یکی از علل این تغییر بوده است.
۴٫ اطلاعیه وزارت دادگستری تاجیکستان روشن نمی‌کند زندانیان شورشی که به ادعای وزارت دادگستری داعشی بودند با چه هدف و انگیزه‌ای چند تن از رهبران زندانی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان و دیگر مخالفین سیاسی را سر بریده‌اند؟ پیش از این دولت تاجیکستان اصرار داشت به همه اثبات کند حزب نهضت اسلامی تاجیکستان همدست داعشی‌های تکفیری و سلفی هستند که قصدشان سرنگونی دولت قانونی تاجیکستان از طریق مبارزه مسلحانه است. اما در این مورد فراموش کردند که توضیح دهند چرا زندانی‌های شورشی داعشی رهبران زندانی حزب نهضت اسلامی را پیش از دیگران کشتند.
۵٫ در جریان درگیری های سوریه و عراق گفته می‌شد صدها نفر از اتباع تاجیک از طریق روسیه و اروپا و ترکیه به داعش پیوسته بودند و بعد از سرنگونی داعش در سوریه و عراق تعدادی از آنها به تاجیکستان و افغانستان و تعداد دیگری که شهروندی کشورهای اروپایی را داشتند به آنجا بازگشتند.
۶٫ در زمان شوروی یکی از روش های مرسوم برای حذف مخالفان ایجاد شورش‌ها در زندان بود اما مشخص نیست دولت تاجیکستان برای حذف مخالفان خود از این روش بهره‌بردای می‌کند یا آن که واقعاً تروریست‌های داعش برای رهایی خود از زندان‌ها این روش ها را در دستور کار قرار دادهاند.
۷٫ مجروح کردن زید سعیداف، وزیر صنعت و از تاجران و ساختمان‌سازان موفق تاجیکستان که در سال ۲۰۱۳ به دنبال اعلام تاسیس حزب سیاسی «تاجیکستان نو» بازداشت و در سال ۲۰۱۵ به اتهام فساد و تجاوز به ناموس محکوم به زندان طولانی مدت شد، می تواند پوشش خوبی برای رفع سوء ظن از توطئه بودن این ماجرا باشد. زیرا داعش قاعدتاً باید او را هم می‌کشت اما به نفع دولت رحمان نبود که در این مرحله مخالفی مانند سعید اف را از دست بدهد.
انتهای پیام/
حسن بهشتی‌پور، تحلیل‌گر ارشد مسائل آسیای مرکزی
