کانال‌های ارتباطی میان کُردها و دولت مرکزی دمشق با وجود نوسان‌های زیادی که داشته، هیچگاه قطع نشده است. آرمان گرایی‌های کردها و رویکردهای استقلال‌طلبانه آنها به دور از اراده دولت مرکزی سوریه می‌تواند نتایج مصیبت‌باری برای آنها به دنبال داشته باشد.
به گزارش اخبار جهادی، محاصره گروه‌های تروریستی در منطقه ادلب سوریه و آزاد سازی تمام بخش‌های این کشور از دست تروریست‌ها به ویژه در مناطق جنوبی و غربی نشان از پایان قریب‌الوقوع بحرانی دارد که از ۸ سال پیش به سوریه تحمیل شده است.
بحران سوریه که باعث کشته، زخمی و آواره شدن میلیون‌ها نفر و تخریب زیرساخت‌ها و منازل خصوصی و موسسات دولتی و عمومی شد، دست کم در تقابل با گروه‌های تروریستی در مراحل پایانی خود قرار دارد و دولت مرکزی سوریه خود را برای تعامل با پرونده‌هایی آماده می کند که در مرحله پسا تروریسم با آن مواجه خواهد بود.
دولت و ارتش سوریه بعد از پاکسازی احتمالی تروریست‌ها در منطقه ادلب با پرونده‌های متعددی از جمله نحوه تعامل با کردهای سوریه و بازسازی این کشور و تقابل با گروه‌های اشغالگر خارجی در بخش‌های مختلف این کشور و پرونده ارتفاعات جولان مواجه است. هر کدام از این پرونده‌ها، سناریوها و چالش‌هایی را فراروی دولت قرار می‌دهد و حل‌و‌فصل تمامی این پرونده‌ها به معنی بازگشت زندگی ملت سوریه به شرایط عادی خود است.
معادلات دوجانبه و منطقه‌ای در خصوص مذاکرات کردها با دمشق
بشار اسد رئیس جمهور سوریه در گفتگو با شبکه تلویزیونی روسیا الیوم در آخر می گذشته گفت که با نیروهای دموکراتیک سوریه به عنوان تنها مشکل باقی مانده در این کشور از طریق دو گزینه تعامل خواهد داشت. این دو گزینه شامل مذاکرات یا استفاده از زور خواهد بود. به این ترتیب می‌توان گفت بشار اسد باب گفتگوها با کردها را باز گذاشته و اولویت اصلی را به گفتگوها داده است. وی گفته است که در صورتی که گفتگوها موفقیت آمیز نباشد، گزینه جنگ به کار گرفته خواهد شد. اسد گفت که طبعاً این جنگ ضد کردها نخواهد بود، بلکه ضد کردهایی خواهد بود که خود را به آلت دست آمریکا تبدیل کرده‌اند.
اسد در جای دیگری گفته است: واشنگتن از شرق سوریه خارج خواهد شد. آنها یا این کار را به صورت مسالمت آمیز یا با جنگ انجام خواهند داد. این سخن قبل از اینکه متوجه آمریکا باشد، متوجه کردها است. به این معنا که کردها نباید در نتیجه حمایت آمریکا احساس امنیت کنند. چرا که آنها دیر یا زود سوریه را ترک خواهند کرد و کردها گزینه‌ای غیر از دمشق پیش روی خود نخواهند داشت.
پیام اظهارات بشار اسد به طرف کُرد رسید و آنها اخیرا بارها پاسخ مثبت خود به گفتگوهای بدون شرط با دولت سوریه را اعلام کرده اند. حکمت حبیب عضو هیئت ریاستی شورای دموکراتیک سوریه در گفتگو با خبرگزاری فرانسه می‌گوید: نیروهای نظامی و سیاسی ما برای باز کردن باب گفتگوها جدی هستند، ما هیچ پیشرفتی در این زمینه نداریم و کردها آماده نشستن پای میز مذاکرات و رسیدن به راه حلی برای بحران سوریه بر اساس قانون اساسی هستند که حقوق و مسئولیت‌های همه گروه‌ها در آن برابر باشد.
حبیب ابراز داشت که کردها حضور تمامی نیروهای خارجی از جمله ائتلاف آمریکایی را مداخله خارجی میدانند و امیدوارند که در مرحله آینده تمامی نیروهای نظامی مستقر در سوریه از این کشور خارج شوند و گفتگوهای سوری- سوری برای حل بحران این کشور انجام شود.
صالح مسلم رئیس سابق حزب اتحادیه دموکراتیک سوریه نیز اعلام کرد که مناسبات این حزب با آمریکا بر اساس منافع مشترک در رهایی از دست گروه تروریستی داعش بوده است و این بدان معنا نیست که این مناسبات ابدی باشد و تغییر این مناسبات امکان پذیر است.
به نظر می‌رسد مناسبات کردها با آمریکا به یک منبع تهدید برای آنها تبدیل شده است. آمریکایی‌ها تلاش دارند به علت تغییر رویکردهای کردها، آنها را مجازات کنند. این اتفاق از طریق رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و داعش امکان پذیر است. کردها نسبت به ماهیت ائتلاف آمریکا و ترکیه با وجود چالش‌های اخیر دچار تردید هستند و میدانند که واشنگتن در ازای حمایت از آنها از ترکیه دست بر نخواهد داشت. کردها همچنین ماهیت مناسبات آمریکا با تروریست‌های داعش را نیز میدانند. آنها به خاطر دارند که آمریکا چگونه در جنگ الرقه تروریست های داعش را از مهلکه خارج کرد و کردها را مجبور کرد تا مانع از هلاکت رهبران داعش شوند.
در طرف دیگر این معادله ترکیه قرار دارد. مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه اعلام کرده است که کشورش به فعالیت‌های خود ضد پروژه کردها ادامه می‌دهد و اتفاقاتی که در شهر منبج رخ داد، در مناطق دیگر نیز تکرار خواهد شد. اردوغان نیز پیش از این اعلام کرده بود که به مأموریت خود در هدف قرار دادن پروژه کردها بعد از شهرهای عفرین و منبج و عین العرب و تل ابیض و رأس العین و القامشلی ادامه خواهد داد.
کردها نیز از میزان دشمنی ترکیه با پروژه‌هایشان اطلاع دارند و میدانند که این دشمنی احتمالا با موانعی از سوی آمریکا یا روسیه و حتی دمشق مواجه نخواهد شد. آنها میدانند که بخش عمده ای از پوشش بین المللی و منطقه ای به وجود آمده نسبت به پروژه کردها از بین رفته است.
محورهای احتمالی مذاکرات کردها و دولت دمشق
همانطور که گفته شد کانال‌های ارتباطی میان کردها و دولت مرکزی دمشق با وجود نوسان‌های زیادی که داشته، هیچگاه قطع نشده است. گرچه کردها پیش از این مواضع سختگیرانه‌تری نسبت به مذاکرات با دولت مرکزی داشتند و دمشق نیز پیش‌شرط هایی را برای مذاکرات با کردها ترسیم کرده بود اما در شرایط کنونی موضوعات گفتگو میان دو طرف را می‌توان در مسائل زیر خلاصه کرد:
– تمامیت ارضی و جغرافیایی سوریه و کنار گذاشتن رویکردها و اقدامات یک جانبه در این خصوص و انجام مناقشه در خصوص چارچوب گفتگوها درباره ماهیت نظام سیاسی و اداری و قانون اساسی کشور.
– توقف ارتباط کردهای سوریه با ائتلاف آمریکایی و سایر پروژه‌های منطقه‌ای و بین المللی دیگر. البته تحقق این شرط نیز برای کردها ساده است، چرا که رویکرد آنها به سمت گفتگوها در لحظه‌ای انجام شد که آنها احساس کردند آمریکا کنارشان گذاشته است. البته باید دید آیا آنها نسبت به تحولات گذشته و تجربه‌های همکاری با ایالات متحده آمریکا درس‌های لازم را می گیرند یا نه؟
– اولویت راه حل سیاسی و جلوگیری از پناه بردن به خشونت یا سلاح تا حد ممکن می‌تواند از جمله محورهای اساسی مذاکرات باشد. در این رابطه نیز همچنان مواضع کردها نسبت به پایگاه‌های آمریکا و انگلیس و فرانسه و سایر کشورها در مناطق تحت سلطه آنها در سوریه نامشخص است.
– در مذاکرات باید در خصوص سیاست‌های کلی و ماهیت نظام سیاسی و دولتی آینده در سوریه بعد از جنگ توافق حاصل شود.
البته کردها نیز در این خصوص اولویت هایی برای خود دارند که می‌توان آنها را در موارد زیر باز شمرد:
– تضمین‌های سیاسی و امنیتی از جمله در خصوص برنامه‌های دفاعی داخلی که از طریق تضمین روسیه یا ایران امکان آن وجود دارد.
– بررسی مسائل مختلف نظیر قانون اساسی سوریه و ماهیت سیستم سیاسی و اداری این کشور و همچنین قوانین مربوط به احزاب و جمعیت‌ها و انتخابات.
– گفتگو در خصوص مطالبات موجود یا احتمال تجدیدنظر در تشکیلات اداری برخی مناطق و استان‌ها.
– توسعه متوازن و عادلانه و پر کردن شکاف‌های موجود در هزینه کردها و اجرای پروژه‌های توسعه در مناطق مختلف.
– رعایت حقوق فرهنگی و زبانی از جمله در خصوص مسائل مربوط به آموزش و پرورش و انتشارات و رسانه ها.
– جبران خسارت‌های مادی و معنوی متضرران جنگ سوریه.
– از بین بردن عوامل سنتی و جدید التهاب در مناطق کردنشین.
با این وجود همچنان موانع گسترده‌ای در برابر گفتگوهای جدی و عمیق میان دمشق و کردها وجود دارد و مشخص نیست که کردها چگونه می‌توانند این موانع را پشت سر بگذارند. باید دید آیا کردها با وجود کشمکش‌های موجود میان آمریکا و روسیه قادر به اجرای تعهدات احتمالی خود در نتیجه این گفتگوها هستند یا اینکه ترجیح می‌دهند مطالبات آمریکا را دنبال کنند.
معضلات اقلیم کردنشین در سوریه
آرمان گرایی‌های کردها و رویکردهای استقلال‌طلبانه آنها به دور از اراده دولت مرکزی سوریه می‌تواند نتایج مصیبت‌باری برای آنها به دنبال داشته باشد:
۱- تکیه کردها بر حمایت‌های خارجی برای پیشبرد رویکردهای آزادی طلبانه در منطقه می‌تواند مصیبت‌های زیادی برای آنها به بار بیاورد. در این رابطه می‌توان به تجربه کرده‌های عراق اشاره کرد که تازه‌ترین آنها برگزاری همه‌پرسی بود که مسعود بارزانی در سال گذشته انجام داد و در نهایت پروژه کردها در این کشور با شکست مواجه شد. این در حالی بود که دولت مرکزی عراق در نتیجه مبارزه با گروه‌های تروریستی در شرایط ضعف مفرط قرار داشت. علاوه بر اینها تجربه گروه‌های مسلح سوریه و عدم اجرای تعهدات آمریکا در حمایت از آنها می‌تواند درس تازه‌ای برای جریان‌های کرد سوریه باشد.
۲- زیرساختهای تشکیل رژیم کردی در سوریه در مقایسه با طرف عراقی ضعیف‌تر است. در اقلیم کردستان عراق که منطقه‌ای کاملا کردی محسوب می‌شود، امکان تشکیل یک دولت مستقل از اوایل دهه ۹۰ قرن گذشته وجود داشته است، اما در منطقه کردنشین سوریه از نظر ساختار مردم شناختی این امکان وجود ندارد، علاوه بر اینکه بسترهای سیاسی لازم برای این اتفاق نیز مهیا نشده است.
۳- منطقه جزیره سوریه که کردها ادعای استقلال در آن دارند، حدود ۳۰ درصد از جمعیت آن را کردها تشکیل می‌دهند. به این ترتیب زمینه سازی یک زندگی طبیعی و مسالمت آمیز در چنین فضای شکننده‌ای بدون داشتن مناسبات دوستانه با همسایگان نظیر دولت مرکزی سوریه یا ترکیه یا عراق امکان پذیر نیست. به عبارت دیگر می‌توان گفت دولت ادعایی کردها در سوریه نه از عمق استراتژیک داخلی برخوردار است و نه می‌تواند حمایت کشورهای همسایه را به دست بیاورد.
۴- شهرهای مرزی منطقه‌ای که ادعای خودمختاری دارد و کردها جمعیت قابل توجهی از آن را تشکیل می‌دهند، حتی در شرایط کنونی و قبل از اعلام استقلال نیز در اوضاع نابسامانی قرار دارد. ترکیه نگرانی‌های خاص خود را نسبت به اعلام استقلال کردها دارد و تحولات عفرین نشان دهنده این موضوع است.
ادامه دارد…
انتهای پیام/
منبع:تسنیم
